SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Lượt xem:
“Giải pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm theo mô hình STEAM cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mẫu giáo Bình Minh, huyện Vĩnh Thuận, tỉnh Kiên Giang, năm học 2024-2025”.
– Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến (trường hợp tác giả không đồng thời là chủ đầu tư tạo ra sáng kiến): Phan Thị Huỳnh Như, giáo viên trường mẫu giáo Bình Minh, huyện Vĩnh Thuận, tỉnh Kiên Giang.
– Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:Giáo dục (nuôi dạy trẻ mầm non)
– Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Từ tháng 09/2023 cho đến tháng 12/2024.
– Mô tả bản chất của sáng kiến:
- Tình trạng giải pháp đã biết
Trong thời gian gần đây, việc áp dụng một số giải pháp nhằm hỗ trợ việc tổ chức hoạt động trải nghiệm theo định hướng STEAM cho trẻ mầm non, đặc biệt là độ tuổi 4-5 tuổi. Hoạt động trải nghiệm giúp cho trẻ tiếp thu bài học một cách đơn giản, nhẹ nhàng với các đồ dùng đồ chơi dễ tìm từ những nguyên vật liệu gần gũi, mang đến cho trẻ những trải nghiệm gắn với thực tế cuộc sống. Bên cạnh đó trẻ còn được thể hiện nhu cầu của bản thân, hòa mình với thiên nhiên, được tìm tòi khám phá khi có nhiều cơ hội thể hiện năng lực, vốn hiểu biết của bản thân góp phần giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt. Từ đó việc học trở nên thú vị hơn đối với trẻ. Cũng như hoạt động trải nghiệm giúp trẻ tự học hỏi, tìm tòi, sáng tạo, tiếp thu tích lũy được những kinh nghiệm cho bản thân và hoàn thiện các kĩ năng trong cuộc sống để từ đó sẽ giúp trẻ tiếp thu kiến thức, kĩ năng hình thành những năng lực, phẩm chất và kinh nghiệm. Với không gian rộng rãi thoáng mát, có mô hình vườn rau và có sân cỏ nhân tạo của Trường Mẫu giáo Bình Minh sẽ rất thuận lợi cho các hoạt động trải nghiệm ở ngoài trời như xây dựng các hoạt động theo hướng tích hợp các yếu tố STEAM như: Vườn rau tí hon, trồng cây từ hạt, tạo sản phẩm nghệ thuật từ vật liệu tái chế có sẵn tại khung viên trường… nhằm khơi gợi tư duy sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề của trẻ. Tận dụng nguyên vật liệu sẵn có trong môi trường xung quanh: đã có xu hướng tận dụng vật liệu tái chế, vật liệu thiên nhiên để tổ chức các hoạt động khám phá, sáng tạo STEAM một cách linh hoạt, tiết kiệm. Kết hợp giữa hoạt động trải nghiệm và trò chơi như là đã tích hợp yếu tố STEAM vào các trò chơi mang tính trải nghiệm như: “khám phá đất – cát – sỏi”, “Chế tạo tên lửa từ chai nhựa”, “Pha màu bằng nước hoa quả”… Đặc biệt giải pháp này còn chú trọng đến việc sử dụng nguyên liệu đơn giản, dễ tìm, phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường, đồng thời tăng cường hợp tác giữa nhà trường – gia đình – cộng đồng nhằm mở rộng không gian học tập cho trẻ.
* Ưu điểm:
– Được sự quan tâm, tạo điều kiện về cơ sở vật chất của ban giám hiệu nhà trường.
– Giáo viên có trình độ chuẩn, nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, tận tình với công việc.
– Thường xuyên tìm tòi, nghiên cứu tài liệu về việc chăm sóc giáo dục trẻ hằng ngày nhất là việc sưu tầm những hoạt động trải nghiệm cho trẻ.
– Sân trường rộng rãi, thoáng mát, sân cỏ nhân tạo, vườn rau, từ những yếu tố này có thể tổ chức nhiều hoạt động trải nghiệm cho trẻ.
– Trẻ ngoan và chủ động trong mọi hoạt động.
*Hạn chế:
– Trẻ dễ bị lúng túng, nản chí khi gặp những tình huống khó hoặc thất bại trong quá trình khám phá.
– Ở độ tuổi này thường có su hướng chơi cá nhân, ít tương tác có mục đích với bạn. Khi tham gia các hoạt động nhóm theo STEAM, trẻ dễ mâu thuẫn, tranh giành các đồ chơi.
– Trẻ 4-5 tuổi còn nhỏ, tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề và làm việc theo quy trình STEAM (đặt câu hỏi – tìm hiểu – thử nghiệm – kết luận) chưa thực sự hình thành rõ ràng.
– Hoạt động STEAM yêu cầu kỹ năng sử dụng dụng cụ, phối hợp tay mắt (cắt, dán, vặn, lắp ráp…), trong khi trẻ ở độ tuổi 4-5 vẫn đang trong giai đoạn hoàn thiện vận động tinh, nên đôi khi thực hiện còn vụng về, chậm hoặc dễ nản.
– Còn vài trẻ chưa thực sự thích các hoạt động trải nghiệm mà chỉ thích hoạt hình,…
– Mục tiêu tổng quát:
Việc ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM tạo điều kiện cho giáo viên được nâng cao năng lực chuyên môn, từng bước tiếp cận với các phương pháp giáo dục hiện đại, góp phần đổi mới tư duy trong công tác tổ chức các hoạt động giáo dục. Giáo viên chủ động hơn trong việc xây dựng các hoạt động trải nhiệm, đồng thời phát triển khả năng thiết kế các tình huống học tập mở, sáng tạo, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Bên cạnh đó, việc triển khai các hoạt động STEAM giúp giáo viên rèn luyện kỹ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ như xây dựng ý tưởng, tổ chức thí nghiệm đơn giản, hướng dẫn trẻ tìm tòi, khám phá và giải quyết vấn đề. Nhờ đó, chất lượng các hoạt động giáo dục được nâng cao, thu hút sự hứng thú và tích cực tham gia của trẻ trong phương pháp STEAM còn tạo điều kiện để giáo viên phát huy tính sáng tạo trong giảng dạy, linh hoạt trong xử lý tình huống sư phạm. Từ đó khơi gợi được sự hứng khởi trong quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục. Đồng thời, thông qua việc cùng trẻ tham gia các hoạt động trải nghiệm, giáo viên có điều kiện tăng cường sự tương tác, xây dựng mối quan hệ gần gũi, thân thiện với trẻ, góp phần hình thành môi trường giáo dục tích cực, hỗ trợ tốt cho quá trình phát triển toàn diện của trẻ. Quan trọng hơn, việc vận dụng phương pháp STEAM trong hoạt động trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi là một trong những hướng tiếp cận hiệu quả nhằm thực hiện đổi mới phương pháp giáo dục mầm non theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực trẻ em, phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
– Mục tiêu cụ thể:
Giúp trẻ bước đầu hình thành kỹ năng quan sát, đặt câu hỏi, đưa ra các giả thuyết, thực hiện thí nghiệm hoặc trải nghiệm đơn giản và rút ra kết luận theo cách hiểu của trẻ. Phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề của trẻ thông qua các hoạt động trải nghiệm STEAM, trẻ được khuyến khích suy nghĩ độc lập, mạnh dạn đề xuất giải pháp, thử nghiệm nhiều cách khác nhau nhằm tìm ra cách giải quyết phù hợp với từng tình huống cụ thể. Mà còn khơi gợi và phát triển tư duy sáng tạo cho trẻ được tham gia vào quá trình thiết kế, tạo hình, lắp ráp hoặc xây dựng sản phẩm từ những nguyên vật liệu mở, từ đó hình thành và phát triển tư duy sáng tạo, trí tưởng tượng phong phú và khả năng thể hiện ý tưởng cá nhân. Bên cạnh đó còn rèn luyện kỹ năng hợp tác và giao tiếp giúp trẻ biết phối hợp, chia sẻ nhiệm vụ, lắng nghe và trao đổi ý kiến với bạn bè khi tham gia các hoạt động nhóm. Qua đó, kỹ năng giao tiếp và tinh thần làm việc tập thể của trẻ được nâng cao rõ rệt. Tăng cường sự gắn kết giữa kiến thức và thực tiễn mà trẻ được tiếp cận các kiến thức khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học thông qua các hoạt động trải nghiệm gần gũi với cuộc sống, từ đó giúp trẻ hiểu và áp dụng kiến thức vào thực tế một cách tự nhiên và hiệu quả. Phát triển toàn diện cho trẻ về các mặt: thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm – xã hội và thẩm mỹ. Thông qua hoạt động trải nghiệm STEAM, trẻ không chỉ được phát triển trí tuệ mà còn được vận động, giao tiếp, biểu cảm cảm xúc và rèn luyện tính thẩm mỹ, góp phần hình thành nhân cách hài hòa và toàn diện.
* Nội dung giải pháp
Giải pháp 1: Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên mầm non trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm theo phương pháp STEAM.
Giải pháp 2: Xây dựng môi trường học tập theo phương pháp steam
Giải pháp 3:Tổ chức hoạt động trải nghiệm theo phương pháp giáo dục STEAM vào cho trẻ.
Giải pháp 4: Phối hợp, tuyên truyền với phụ huynh
* Triển khai giải pháp
Giải pháp 1: Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên mầm non trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm theo phương pháp STEAM.
Trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay, phương pháp giáo dục STEAM đang được quan tâm, khuyến khích áp dụng trong các cơ sở giáo dục mầm non. STEAM là viết tắt của các từ tiếng Anh: S – Science (Khoa học) T – Technology (Công nghệ) E – Engineering (Kỹ thuật) A – Arts (Nghệ thuật) M – Mathematics (Toán học). Khi kết hợp các từ này lại với nhau sẽ tạo được từ STEAM đó là phương pháp tiếp cận học tập tích hợp, trong đó trẻ được tham gia vào các hoạt động thực hành, khám phá và sáng tạo, thông qua việc kết nối các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học trong một chủ đề hoặc tình huống thực tiễn. Phương pháp này khuyến khích trẻ đặt câu hỏi, thử nghiệm, hợp tác và giải quyết vấn đề một cách chủ động.Trong giáo dục mầm non, STEAM không nhằm mục tiêu dạy kiến thức đại trà mà chỉ hướng đến việc kích thích tư duy sáng tạo, phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề, tư duy phản biện, khả năng hợp tác và giao tiếp, đồng thời xây dựng nền tảng cho việc học suốt đời của trẻ.
Để tổ chức hiệu quả các hoạt động theo phương pháp này, giáo viên mầm non cần được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng và thái độ tích cực đối với sự đổi mới. Công tác bồi dưỡng chuyên môn không chỉ giúp giáo viên hiểu và thực hành đúng phương pháp STEAM, mà còn góp phần nâng cao năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo, phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ mầm non.
Khi được trang bị kiến thức cơ bản về STEAM sẽ hiểu rõ khái niệm, đặc điểm, lợi ích và mục tiêu của giáo dục STEAM. Nhận biết vai trò của từng thành phần trong STEAM và cách tích hợp chúng trong hoạt động của trẻ. Về vấn đề tổ chức hoạt động trải nghiệm theo hướng STEAM, sẽ có quy trình thiết kế hoạt động trải nghiệm: xác định mục tiêu, lựa chọn chủ đề, xây dựng nội dung tích hợp, chuẩn bị nguyên vật liệu và hình thức tổ chức. Từ đó vận dụng STEAM vào các hoạt động gần gũi với trẻ như: trồng cây, làm thí nghiệm, xây dựng mô hình, chế tạo đồ chơi,… Kỹ năng quan sát quá trình trải nghiệm của trẻ và cách đặt câu hỏi gợi mở, khuyến khích tư duy phản biện và sáng tạo của trẻ cũng được hình thành từ đây.
Tập huấn chuyên đề vào tháng 10 đã cung cấp lý thuyết, kết hợp với phân tích video, tình huống đã giúp tôi hiểu rõ hơn về phương pháp giáo dục STEAM cho trẻ mầm non. Từ buổi tập huấn tôi đã có khả năng thiết kế, tổ chức các hoạt động phù hợp với trẻ 4–5 tuổi, nhằm kích thích hứng thú và tư duy sáng tạo của trẻ. Nâng cao năng lực hợp tác, chia sẻ góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc – giáo dục trẻ trong nhà trường Mẫu giáo Bình Minh. Tôi còn tự tìm hiểu tài liệu, video, sách chuyên đề STEAM để có thể áp dụng tốt nhất đối với trẻ lớp tôi. Hiểu và áp dụng được các nguyên lý của giáo dục STEAM trong hoạt động trải nghiệm.
Tôi tự nhủ mình phải trân trọng và phát huy được những phương pháp tiên tiến trong hoạt động giáo dục đồng thời không ngừng học tập hơn nữa để đáp ứng được nhu cầu giáo dục của trường chất lượng cao.
Một số hoạt động STEAM phù hợp với trẻ 4 – 5 tuổi như sau:
| Hoạt động | Mục tiêu STEAM |
| Làm núi lửa phun trào (dùng giấm + baking soda) | Khoa học (phản ứng hóa học), nghệ thuật (trang trí núi lửa), kĩ thuật (tạo mô hình) |
| Làm cầu bằng ống hút | Kĩ thuật (thiết kế cầu), toán học (so sánh chiều dài), khoa học (độ bền) |
| Chơi thả thuyền giấy trên nước | Khoa học (nổi- chìm), nghệ thuật ( trang trí), kĩ thuật (gấp thuyền) |
| Trồng cây từ hạt | Khoa học (quan sát sự phát triển), toán học ( đếm ngày, đo chiều cao cây) |
Giải pháp 2: Xây dựng môi trường học tập theo phương pháp steam
Việc thiết kế một môi trường học tập phù hợp, hấp dẫn và mang tính mở là điều kiện thiết yếu để tổ chức các hoạt động học tập nó còn là một không gian vật lý mà còn là nơi nuôi dưỡng tư duy sáng tạo, khả năng hợp tác và tinh thần khám phá của trẻ. Về nguyên tắc xây dựng môi trường học tập STEAM việc đầu tiên cần làm đó là lấy trẻ làm trung tâm và môi trường cần được thiết kế dựa trên nhu cầu, hứng thú và khả năng của trẻ. Ở đây trẻ được quyền lựa chọn, chủ động khám phá và tham gia vào quá trình học tập. Khuyến khích sự tò mò và khám phá của trẻ ở các góc chơi, khu vực học tập cần chứa đựng những yếu tố kích thích tư duy như câu hỏi mở, hiện tượng tự nhiên, vật liệu lạ… để trẻ đặt câu hỏi và tự mình tìm kiếm câu trả lời. Nên tạo điều kiện cho việc hợp tác trong không gian rộng rãi, linh hoạt, cho phép trẻ làm việc theo nhóm, chia sẻ ý tưởng, cùng nhau giải quyết vấn đề. Việc kết nối với thực tiễn ở môi trường học này cần đưa các tình huống thực tế vào hoạt động học tập, giúp trẻ nhận thấy mối liên hệ giữa kiến thức và cuộc sống hàng ngày.
Các khu vực trong môi trường học STEAM Để tích hợp các lĩnh vực STEAM một cách hiệu quả, giáo viên cần tổ chức các khu vực học tập chuyên biệt, cụ thể như sau về khu khoa học cần trang bị các thiết bị quan sát như kính lúp, ống nhòm, đèn pin, bộ mẫu vật tự nhiên (lá cây, đá, hạt…), dụng cụ thí nghiệm đơn giản để trẻ khám phá hiện tượng tự nhiên. Khu công nghệ nên sử dụng máy tính bảng có cài đặt phần mềm giáo dục phù hợp, robot đồ chơi đơn giản như Bee-Bot để giúp trẻ bước đầu tiếp cận công nghệ. Khu kỹ thuật cần cung cấp vật liệu mở như que kem, ống hút, khối gỗ, lego, đất nặn… để trẻ xây dựng, lắp ráp theo ý tưởng sáng tạo của mình. Khu nghệ thuật sẽ bao gồm các dụng cụ vẽ, nặn, cắt dán, nhạc cụ đơn giản… tạo cơ hội cho trẻ thể hiện cảm xúc và thẩm mỹ nghệ thuật. Khu toán học cần được chuẩn bị các trò chơi xếp hình, đếm số, đo lường, phân loại, ghép cặp… giúp trẻ phát triển tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề.
Vật liệu mở trong môi trường STEAM nên được ưu tiên sử dụng vật liệu tái chế như chai nhựa, nắp hộp, giấy báo cũ, bìa carton… nhằm kích thích sự sáng tạo và ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ. Đa dạng về hình dạng, màu sắc, chất liệu để trẻ dễ dàng tưởng tượng và sáng tạo trong quá trình học tập. Có thể bố trí theo chủ đề học tập, ví dụ: “Xây cầu”, “Vũ trụ”, “Nghề nghiệp”, giúp hoạt động trải nghiệm trở nên sinh động và hấp dẫn hơn. Yếu tố thẩm mỹ và an toàn cần có một không gian được thiết kế thân thiện, sinh động, màu sắc hài hòa, kích thước phù hợp với trẻ mầm non. Các vật dụng cần đảm bảo an toàn tuyệt đối, tránh vật sắc nhọn hoặc dễ gây thương tích. Biển chỉ dẫn, ký hiệu cần rõ ràng, gần gũi, sử dụng hình ảnh minh họa dễ hiểu để trẻ dễ nhận biết.
Ví dụ: Chủ đề “phương tiện giao thông” trong quá trình tổ chức hoạt động STEAM theo chủ đề “phương tiện giao thông” trong môi trường lớp học có thể được bố trí như sau: Khu kỹ thuật: trẻ sử dụng hộp giấy, ống hút để lắp ráp các mô hình xe ô tô, xe buýt. Khu nghệ thuật: trẻ vẽ tranh các loại phương tiện giao thông, làm mô hình đèn tín hiệu từ vật liệu tái chế. Khu khoa học: Thí nghiệm sự chuyển động của bánh xe, tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ di chuyển. Khu toán học: Trẻ phân loại xe theo số bánh, màu sắc, công dụng. Khu công nghệ: Trẻ xem clip về các phương tiện giao thông hiện đại, điều khiển robot chạy theo đường vẽ mô phỏng giao thông đô thị.
Giải pháp 3: Tổ chức hoạt động trải nghiệm theo phương pháp giáo dục STEAM vào cho trẻ.
Đối với hoạt động trải nghiệm, môi trường giáo dục STEAM giúp truyền cảm hứng học tập, khơi gợi khả năng sáng tạo và niềm đam mê ham học hỏi, khám phá điều mới ở trẻ. Trẻ sẽ chủ động hơn trong việc tìm hiểu kiến thức, phát huy tối đa khả năng tư duy logic và năng lực giải quyết vấn đề, trẻ được thỏa sức chơi, học và thể hiện những kỹ năng và ý tưởng sáng tạo của mình trong từng hoạt động cụ thể. Vì thế đối với môi trường trong lớp học, tôi luôn chú ý đến việc trang trí các góc; cách sắp xếp các đồ dùng, dụng cụ trong từng góc sao cho màu sắc thật hài hòa, tận dụng tối đa các nguyên vật liệu thiên nhiên sẵn có để giúp cảm xúc của trẻ thoải mái và tạo được môi trường trải nghiệm tốt nhất cho trẻ.
Dưới đây là một vài ví dụ về cách tổ chức hoạt động trải nghiệm theo phương pháp STEAM cho trẻ 4–5 tuổi:
* Tên hoạt động: “Làm cầu vượt sông cho ô tô đồ chơi”
– Lĩnh vực STEAM :
+ S (Science – Khoa học): Tìm hiểu vật nổi, vật chìm, độ vững chắc.
+ T (Technology – Công nghệ): Sử dụng các vật liệu tái chế để tạo sản phẩm.
+ E (Engineering – Kỹ thuật): Thiết kế, lắp ráp cầu vượt.
+ A (Art – Nghệ thuật): Trang trí cầu.
+ M (Math – Toán học): So sánh chiều dài, chiều cao, đo đếm vật liệu.
– Mục tiêu hoạt động:
+ Trẻ biết cách làm việc theo nhóm để giải quyết vấn đề.
+ Phát triển tư duy logic, sáng tạo.
+ Rèn kỹ năng vận động tinh, ngôn ngữ, hợp tác.
+ Nhận biết và vận dụng kiến thức STEAM vào thực tiễn.
– Chuẩn bị: Que kem, ống hút, băng dính, chai nhựa, giấy bìa cứng, kéo, màu vẽ…
Đồ chơi: Ô tô mini, các khối gỗ, mô hình sông.
– Tiến trình hoạt động:
+ Khởi động: Cô kể một câu chuyện đơn giản: “Chiếc ô tô muốn qua sông mà không có cầu.” Gợi mở câu hỏi: “Làm sao để giúp ô tô đi qua sông?”
+ Khám phá – Tìm hiểu: Cho trẻ thử nghiệm: vật nổi – vật chìm. Trẻ thảo luận nhóm nhỏ: Nên làm cầu bằng gì? Dài bao nhiêu? Chắc chắn ra sao?
+ Thiết kế – Chế tạo: Trẻ chọn vật liệu và cùng nhau làm cầu (chia nhóm). Cô quan sát, hỗ trợ, khuyến khích sáng tạo.
+ Thử nghiệm – Điều chỉnh: Cho ô tô đi qua cầu trẻ vừa làm. Quan sát: cầu có vững không? Nếu sập thì vì sao? Làm lại như thế nào?
+ Trình bày – Đánh giá: Trẻ giới thiệu sản phẩm: “Nhóm con làm cầu bằng ống hút và bìa cứng…”. Cô khuyến khích trẻ nhận xét sản phẩm của bạn. Khen ngợi nỗ lực, sáng tạo, giải pháp độc đáo.
– Gợi ý mở rộng: Trẻ có thể trang trí thêm cầu bằng màu vẽ, hoa giấy. Cô chụp ảnh sản phẩm, dán lên bảng góc STEAM lớp học.
* Tên hoạt động: Trồng rau sạch cùng bé
– Lĩnh vực STEAM:
+ S (Science – Khoa học): Tìm hiểu điều kiện sống của cây (đất, nước, ánh sáng…).
+ T (Technology – Công nghệ): Sử dụng các dụng cụ làm vườn, chai nhựa tái chế.
+ E (Engineering – Kỹ thuật): Làm luống rau, tạo hệ thống tưới đơn giản.
+ A (Art – Nghệ thuật): Trang trí bình trồng cây, bảng tên các loại rau.
+ M (Math – Toán học): Đo lượng nước tưới, đếm số cây gieo, theo dõi chiều cao cây mỗi ngày.
– Mục tiêu hoạt động:
+ Trẻ biết cách gieo hạt, chăm sóc rau và quan sát sự phát triển của cây.
+ Phát triển kỹ năng quan sát, phán đoán, ghi nhớ.
+ Rèn luyện tính kiên nhẫn, tinh thần trách nhiệm.
+ Hình thành ý thức bảo vệ môi trường, yêu thiên nhiên.
– Chuẩn bị:
+ Hạt giống rau (cải ngọt, rau muống, xà lách…).
+ Đất sạch, bình tưới mini, chậu trồng (có thể tận dụng chai nhựa).
+ Dụng cụ nhỏ: bay, cào đất bằng nhựa.
+ Nhãn ghi tên rau, bảng theo dõi tăng trưởng (có thể vẽ biểu đồ đơn giản).
+ Màu vẽ để trang trí chậu rau.
– Tiến trình hoạt động:
+ Khởi động – Gợi mở: Cô cho trẻ xem một đoạn video ngắn/quyển sách tranh về cây phát triển từ hạt. Đặt câu hỏi: “Chúng mình có muốn trồng rau của riêng mình không?”
+ Khám phá – Tìm hiểu: Trẻ được quan sát hạt giống, ngửi đất, sờ thử dụng cụ. Thảo luận: “Cây cần gì để lớn lên?”, “Rau có ích gì?”
+ Thực hành – Trồng rau: Trẻ gieo hạt vào chậu/chai tái chế, phủ đất, tưới nước nhẹ. Cô hỗ trợ từng nhóm và nhắc trẻ thực hiện đúng quy trình.
+ Theo dõi – Chăm sóc: Trẻ tưới cây hàng ngày, ghi chú sự thay đổi (bằng lời/vẽ hình). So sánh độ lớn giữa các cây, thảo luận vì sao khác nhau.
+ Trình bày – Đánh giá: Trẻ giới thiệu “vườn rau của con”, chia sẻ điều đã học. Cô nhận xét, khích lệ tinh thần chăm sóc cây kiên trì.
– Gợi ý mở rộng: Cho trẻ thu hoạch rau và chế biến món ăn đơn giản (canh rau, salad…). Mở “gian hàng nhỏ” trưng bày các chậu rau của bé cho phụ huynh cùng xem.
* Tên hoạt động: Làm núi lửa phun trào
– Lĩnh vực STEAM:
+ S (Science – Khoa học): Phản ứng hóa học giữa giấm và baking soda tạo khí CO₂.
+ T (Technology – Công nghệ): Quan sát, sử dụng các dụng cụ như ống nhỏ giọt, chai nhựa, thìa…
+ E (Engineering – Kỹ thuật): Tạo hình miệng núi lửa bằng đất nặn hoặc giấy bìa.
+ A (Art – Nghệ thuật): Trang trí núi lửa bằng màu vẽ, giấy màu, đất sét…
+ M (Math – Toán học): Đo lường lượng nguyên liệu, đếm số lần thử nghiệm.
– Mục tiêu hoạt động:
+Trẻ biết quan sát hiện tượng và đưa ra giả thuyết đơn giản.
+ Rèn luyện khả năng phối hợp nhóm, tư duy logic và sáng tạo.
+ Tạo hứng thú khám phá khoa học qua hoạt động vui nhộn.
+ Hiểu được hiện tượng tự nhiên núi lửa phun trào một cách gần gũi.
– Chuẩn bị:
+ Giấm ăn, baking soda, màu thực phẩm đỏ/cam.
+ Chai nhựa nhỏ, thìa, phễu, khay hứng, đất nặn hoặc giấy bìa làm núi.
+ Vật liệu trang trí (cỏ cây, đá giả…).
– Tiến trình hoạt động:
+ Khởi động – Gợi mở: Cô cho trẻ xem hình ảnh hoặc video ngắn về núi lửa phun trào. Đặt câu hỏi: “Tại sao núi lửa lại phun lửa?”, “Chúng mình có muốn tạo núi lửa không?”
+ Khám phá – Tìm hiểu: Cho trẻ ngửi thử giấm, quan sát bột baking soda. Trẻ phỏng đoán: “Nếu trộn hai thứ này thì chuyện gì sẽ xảy ra?”
+ Thực hành – Làm thí nghiệm: Trẻ nhóm 3–4 cùng nhau tạo núi lửa bằng đất nặn quanh chai nhựa. Cho baking soda và màu vào chai. Nhỏ giấm vào => hiện tượng “phun trào” xảy ra. Trẻ reo hò, quan sát, bình luận.
+ Thử nghiệm – Điều chỉnh: Thử thay đổi lượng giấm hoặc baking soda để xem kết quả có khác không. Trẻ ghi nhớ hoặc vẽ lại hiện tượng.
+ Trình bày – Đánh giá: Trẻ kể lại quá trình làm núi lửa: “Con cho gì vào trước?”, “Điều gì xảy ra?”. Cô nhận xét, khích lệ sự dũng cảm thử nghiệm và tinh thần nhóm.
– Gợi ý mở rộng: Cho trẻ vẽ lại hiện tượng núi lửa phun trào. Làm bảng “Khoa học nhỏ” trưng bày sản phẩm và hình ảnh hoạt động. Lồng ghép bài học bảo vệ môi trường, hiểu về thiên tai.
* Tên hoạt động: Làm chậu trồng cây từ chai nhựa
– Lĩnh vực STEAM:
+ S (Science – Khoa học): Tìm hiểu điều kiện sống của cây, vòng đời cây trồng.
+ T (Technology – Công nghệ): Sử dụng dụng cụ cắt, khoét lỗ thoát nước.
+ E (Engineering – Kỹ thuật): Biến chai nhựa thành chậu cây có cấu trúc phù hợp.
+ A (Art – Nghệ thuật): Trang trí chậu cây bằng màu, đất nặn, giấy màu.
+ M (Math – Toán học): Đo độ dài chai, đếm số cây, số ngày cây lớn lên.
– Mục tiêu hoạt động:
+ Trẻ biết cách tái chế chai nhựa thành sản phẩm hữu ích.
+ Hiểu được quá trình cây phát triển.
+ Rèn luyện kỹ năng vận động tinh, tư duy sáng tạo, làm việc nhóm.
+ Góp phần hình thành ý thức bảo vệ môi trường, tiết kiệm và tái sử dụng rác thải.
– Chuẩn bị:
+ Chai nhựa rửa sạch (chai nước suối, nước ngọt…).
+ Kéo, dùi lỗ (do giáo viên thực hiện trước để đảm bảo an toàn).
+ Đất sạch, hạt giống (rau mầm, cải ngọt, rau muống…).
+ Màu vẽ, giấy màu, đất nặn để trang trí.
+ Bình tưới nước nhỏ, bảng theo dõi cây lớn.
– Tiến trình hoạt động:
+ Khởi động – Gợi mở: Cô kể chuyện ngắn “Bạn chai nhựa buồn vì bị vứt đi”. Đặt câu hỏi: “Chúng mình có thể làm gì để giúp chai nhựa có ích hơn?”
+ Khám phá – Thảo luận: Cho trẻ quan sát mẫu chậu cây làm từ chai nhựa. Thảo luận: “Chai nhựa có thể dùng làm gì khác ngoài đựng nước?” Trẻ nêu ý tưởng trang trí, đặt tên cho chậu cây của mình.
+ Thực hành – Làm chậu cây: Trẻ chọn chai nhựa, trang trí bên ngoài theo ý thích.Cô hỗ trợ cắt và khoét lỗ sẵn ở đáy chai.Trẻ cho đất vào chậu, gieo hạt giống, tưới nước.
+ Theo dõi – Chăm sóc cây: Trẻ tưới nước, quan sát và theo dõi cây lớn lên từng ngày.Ghi nhận sự thay đổi: cây cao lên, mọc lá…Có thể vẽ hoặc dán ảnh vào “bảng lớn lên của cây”.
+ Trình bày – Đánh giá: Trẻ mang chậu cây ra trưng bày, giới thiệu sản phẩm của mình.Trả lời câu hỏi: “Con đã làm gì?”, “Cây của con lớn đến đâu rồi?”
Cô nhận xét, khích lệ tinh thần chăm sóc cây và sáng tạo trong tái chế.
– Gợi ý mở rộng: Tổ chức “góc vườn nhỏ” trong lớp bằng các chậu cây của trẻ. Lồng ghép chủ đề bảo vệ môi trường qua tranh vẽ, kể chuyện, đóng vai. Chụp ảnh sản phẩm và tạo “góc STEAM thân thiện” để giới thiệu cho phụ huynh.
Giải pháp 4: Phối hợp, tuyên truyền với phụ huynh
Thông báo cho phụ huynh biết các kiến thức chăm sóc, giáo dục trẻ tại trường, các phương pháp giảng dạy ứng dụng phương pháp STEAM trong các hoạt động học của trẻ và những nội dung hoạt động của trường trong một năm học. Đồng thời xây dựng quy chế phối hợp để 100% phụ huynh biết.
Tạo hệ thống Zalo, Facebook, trang Website để kết nối thông tin trao đổi từ hai phía một cách có hiệu quả, các văn bản chỉ thị thực hiện nhiệm vụ chăm sóc, giáo dục trẻ được tuyên truyền rộng khắp để tất cả phụ huynh nắm bắt kịp thời.
Mục đích phối hợp với phụ huynh giúp phụ huynh hiểu rõ vai trò, ý nghĩa và lợi ích của phương pháp giáo dục STEAM. Tăng cường sự tham gia của gia đình trong việc hỗ trợ trẻ học tập, trải nghiệm tại nhà. Hình thành sự đồng hành giữa nhà trường và phụ huynh trong giáo dục trẻ theo định hướng hiện đại.
Họp phụ huynh chuyên đề tổ chức buổi họp chuyên đề về “Giáo dục STEAM trong hoạt động trải nghiệm của trẻ”. Trình chiếu hình ảnh, video minh họa các hoạt động STEAM tại lớp. Giới thiệu các ví dụ cụ thể, sản phẩm của trẻ từ hoạt động STEAM. Bản tin, bảng tuyên truyền, nhóm Zalo/Facebook Cập nhật thường xuyên hình ảnh, bài viết ngắn giới thiệu các hoạt động STEAM trên bảng tin, website lớp, nhóm phụ huynh. Mời phụ huynh tham gia các hoạt động trải nghiệm như: cùng làm thí nghiệm nhỏ, hỗ trợ làm đồ chơi tái chế, xây mô hình… Từ những hoạt động phối hợp trên, phụ huynh ngày càng nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của giáo dục STEAM và tích cực hỗ trợ, đồng hành cùng nhà trường trong việc phát triển toàn diện cho trẻ. Sự phối hợp nhịp nhàng này không chỉ tạo nên sự thống nhất trong giáo dục mà còn giúp trẻ phát huy tối đa tiềm năng cá nhân trong môi trường học tập đa chiều và giàu trải nghiệm.
– Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả:
Sau khi áp dụng các giải pháp mới tôi thu được kết quả về mức độ hứng thú và tích cực tham hoạt động trải nghiệm theo mô hình giáo dục STEAM ở lớp Chồi 4 sau:
| Mức độ hứng thú và tích cực tham gia hoạt động trải nghiệm theo mô hình giáo dục STEAM | Tháng 9/2023 (năm học 2023-2024) | Tháng 12/2024 (năm học 2024-2025) | So sánh |
| Trẻ tập chung, kiên trì vào nội dung cô hướng dẫn | 10/25 (40%) | 25/25 (100%) | +15 (60%) |
| Trẻ tích cực và chủ động tham gia vào các hoạt động | 15/25 (60%) | 24/25 (96%) | +9 (36%) |
| Trẻ tự tin sáng tạo trong những hoạt động trải nghiệm. | 10/25 (40%) | 23/25 (92%) | +13 (52%) |
| Trẻ nắm được kỹ năng chơi trong hoạt động trải nghiệm. | 12/25 (48%) | 25/25 (100%) | +13 (52%) |
– Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử (không có).
– Những thông tin cần được bảo mật (nếu có): không có
– Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
Về cơ vật chất trong và ngoài lớp học thuận lợi cho trẻ hoạt động trải, môi trường phải đảm bảo yêu cầu phù hợp với trẻ. Các hoạt động trải nghiệm phải phù hợp với độ tuổi, mang tính chất trong sáng vui tươi đối với trẻ
– Danh sách những người đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu (nếu có):
| Số TT | Họ và tên | Ngày tháng năm sinh | Nơi công tác( hoặc nơi thường trú) | Chức danh | Trình độ chuyên môn | Nội dung công việc hỗ trợ |
| 11 | Trần Thị Yến Oanh | 09/09/1993 | Trường Mẫu giáo Bình Minh | Giáo viên | ĐHSP Mầm non | |
| 2 | Nguyễn Thị Út | 01/01/1972 | Trường Mẫu giáo Bình Minh | Giáo viên | ĐHSP Mầm non | |
| 3 | Nguyễn Thị Hương Trang | 16/11/1992 | Trường Mẫu giáo Bình Minh | Giáo viên | ĐHSP Mầm non |
Tôi (chúng tôi) xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
| Bình Minh, ngày 10 tháng 04 năm 2025 Người nộp đơn | |
| Phan Thị Huỳnh Như | |
